Een leven in een notendop. 1

.


Vijf huisbezoeken heb ik gedaan: hoe het met de cliënten gaat, hoe ze de verleende zorg ervaren. Alles krijgt goede cijfers, de hulp en de verzorging, de bereikbaarheid, alles lijkt pico bello te verlopen. Zó ben ik snel klaar met het invullen van evaluatieformulieren. De nodige feedback voor en binnen de zorgwereld. Of ik koffie wil, wordt er dan gevraagd. En bij de koffie komt in plaats van het koekje het verhaal, het levensverhaal in een notendop. Het verhaal waar ik eigenlijk de zorg op zou moeten afstemmen. De reden waarom de kracht voor zelfzorg ontbreekt. De oorzaken van de lichamelijke en geestelijke slijtages. Elk mens is een wereld en elk verhaal een encyclopedie. Veel mensen krijgen niet wat ze verdienen.

Van de werkbezoeken en de verhalen die ik hoor, wil ik wat optekenen op dit blog. Het afzetten van menschenwensen tegen overheidseisen of andersom. Bijzondere levensverhalen in een notendop. De namen en plaatsnamen zijn fictief, de inhoud van de verhalen niet.


Een leven in een notendop. 1

Ze wil zelf de koffie inschenken, ik ben te gast bij een van mijn cliënten. Met haar rollator schuifelt ze naar de keuken waar de huishoudelijke hulp de koffiekopjes al op een dienblaadje heeft gezet. Ze schuifelt terug en biedt me een kopje aan, met voetbad, bibberig ingeschonken maar wel zelf gedaan. Ik prijs haar gastvrijheid en het prachtige kopje, niet een van Blokker.

En het verhaal zit aan het kopje vast, het is nog van haar trouwservies. Een huwelijkscadeau waar haar moeder voor gespaard had. Het servies heeft altijd in de kast gestaan en werd alleen gebruikt voor gelegenheden zoals Kerstmis of verjaardagen.

Haar moeder bleef alleen achter met negen kinderen en zwanger van de tiende, toen haar vader op 39-jarige leeftijd plotseling overleed. "Hij had rode en witte bloedlichaampjes tekort of zoiets en destijds liep je niet zo snel naar de dokter." legt ze uit en kijkt alsof ze zich schuldig voelt over het feit dat zij nu wel de benodigde zorg krijgt. Ik vraag haar hoe haar moeder al die kinderen alleen op kon voeden. Ze vertelt dat haar dat gelukt was omdat haar grootmoeder ook alleen was en voor de jongste kinderen zorgde. En dat de ouderen al snel aan het werk waren en het gezin financieel draaiende hielden.
"Een saamhorigheid die we niet meer kennen", zeg ik.

Ze knikt en gaat verder over hoe ze als 13 jarige, de op een na jongste van de kinderschare, in Haarlem bij een familie met 5 kinderen ging werken en pas 4 jaren later weer terug kon naar het zuiden. Haar geld ging grotendeels naar huis, zelf had ze niet veel nodig en ze spaarde ze ook nog een gulden per maand. Ze spreekt over 1936 alsof het gisteren was.

Ik luister en zet haar werken om in een slijtage proces. Drie kinderen heeft ze, vijf kleinkinderen en drie achterkleinkinderen. Zorgzame moeder, die altijd gewerkt heeft, tussen de opvoeding door. Zorgzame grootmoeder ook. Van haar broers en zusters leeft alleen nog een zuster. Ze leeft in het heden, die anderen zijn immers al lang dood. De kinderen en kleinkinderen komen regelmatig op bezoek, haar huisje staat vol foto's. Ze kijkt sport op televisie. Ze hoeft niet zo veel naar buiten, haar wereldje is ingekrompen.

Ze wil niet naar een verzorgingshuis en mijn zaak is dus om haar extra lang thuis te kunnen houden zodat ze haar leven kan leven zoals zij dat wil, met zorg op de uren dat het haar past en af en een kop koffie met verhaal. Dat lijkt toch wel het minste dat we voor haar kunnen regelen. Ik noteer dat in mijn off-the-record agenda.
Het blad met kopjes breng ik naar de keuken, dat had ik niet hoeven doen, zegt ze en glimlacht.

"Het was gezellig zuster", zegt ze tevreden, "kom je over een half jaar nog eens terug?".



©Gavi Mensch
5-3-2011.

Introductie, deels zoals gedaan op http://120w.nl/
Foto: http://www.jenneken.nl/bekijk/1900dienstbodes.htm

.