Fatsoen

'Mensen zullen gaan snakken naar intelligentie en fatsoen' volgens Lodewijk Asscher, wethouder voor de PvdA in Amsterdam (bijlage VK 22-11-2010) en ik ben het helemaal met hem eens. Dit gaat niet echt goed. De maatschappelijke verloedering is bijna compleet.
De verloedering is niet van deze tijd natuurlijk, alle moderniseringen zijn verloederingen ten opzichte van het conservatisme. Mijn vader hield vast aan zijn kostuum en stropdas, deed die alleen 's avonds af en verwisselde na het werk alleen zijn colbert voor een keurig gebreid vest.

Zijn kritiek op de verloedering werd geuit met de woorden van Toon Hermans: 'We vertruien zo!' en daar bij ging het hem niet (alleen) om de kleding maar om allerhande slordige zaken. Slordig woordgebruik, slordige omgangsvormen, slordige politici en slordig zakendoen. 

Binnenshuis mocht je op zondag de hele dag in je pyjama rondhangen, alleen op zondag. De rest van de week absoluut niet. Een werkweek bestond uit 6 dagen. Wie minder werkte, verdiende zijn geld te makkelijk. De vrije zaterdag was een ommezwaai. Mensen liepen op zaterdag in vrijetijdskleding. De intocht van de campingsmoking. We vertruien zo, ik denk het nog steeds. Bij mij roept het geen associaties meer op van kledingstijl, maar van ethiek en normen. Ik vind het allemaal niet zo fatsoenlijk wat ik om me heen zie.

Het begon toen mijn kinderen klein waren en er meer dan eens een zelfsluitende winkeldeur tegen de kinderwagen dreunde, simpelweg omdat ik verwachtte dat de persoon voor mij op zou letten en de deur open zou houden voor ons. Ik bedankte daarvoor luid en duidelijk. Mijn dochter trok me dan aan mijn jas, zij vond mijn opvoedkundige opmerkingen naar dit soort vertruide personen een beetje gênant. Vreemd want ze had nooit anders geleerd dan dat je altijd achterom kijkt als je een deur doorgaat, om te zien of er iemand achter je aan komt.

Hoe kwam het dat het voor haar gênant was (nu niet meer, ze duwt nu haar eigen kinderwagen) als ik iemand wees (en wijs) op het niet naleven van een fatsoensnorm?
Ik kan wel een boek vol schrijven met redenen waarom ik denk dat die normen verdwenen zijn. En ik vraag me dan af of de mensen die geen normen hebben meegekregen dan minder weten. Of ze minder geleerd hebben of minder bewust bezig zijn met de wereld om het heen. Of ze al vanaf vrijdagmiddag 'banquehangen' in trainingssuit met een pilsje, sport kijkend. Of ze alleen werken voor die boterham en flatscreen. En ik vraag me af of het einde van het vertruien al in zicht is.

Het komt mijns inziens eigenlijk allemaal door dat men vond, dat kinderen 'het' zichzelf maar moesten aanleren. Antiautoritaire opvoeding helpt daar niet echt bij. Het minder lezen is funest gebleken. Het eigen wereldbeeld gaat het 'enige' worden. Het matige onderwijs uit standaard lesboeken, zonder de verhalende en geïnspireerde eigen interpretatie van de leerkracht, heeft van leren een eindopdracht gemaakt en niet een beginpunt. Destijds moest men uit al die verschillende meningen een eigen mening destilleren, daar hielp de overdracht van 'normen en waarden' bij. Je las de familiekrant en daarnaast ook nog andere kranten. Het nieuws was min of meer neutraal, ook op de radio en de televisie. Je eigen opinie moest je vormen, kunnen beargumenteren, die kwam niet kant-en-klaar......

En er was sociale controle. Maar die hield op. Er mocht veel en hoefde weinig. Wat de een mocht, mocht de ander ook. Daarna kwam het 'bemoei je met je eigen zaken' en daarna de vogelvrijheid van de maatschappij; als je een goede advocaat had kon je alles maken. Tot op heden is dat helaas het uitgangspunt.

Ik ben niet aardig wat dat betreft. Ik vind dat regels er wel zijn om te toetsen, maar niet om te overtreden. Ik controleer nog steeds sociaal. Ik ben niet bang voor een grote bek, het is maar op welke manier je het zegt. Als ik ga schelden over een in mijn gezicht dichtgevallen deur, heb ik boze tegen- en omstanders. Als ik vraag aan de onverlaat die de deur niet openhield of hij daar zelf geen last van heeft en of het hem wel handig lijkt op deze manier, krijg ik vaak een 'Sorry mevrouw'. Niet altijd natuurlijk. Met al mijn 'vooroordelen' van dien. 
Degene die sorry zegt, wist wel dat hij de deur open hoort te houden voor de volgende, zeker als die met een kinderwagen loopt. Die is nog intelligent. Maar degene die mij toesnauwt: 'Kutwijf, bemoei je met je eigen zaken, had je maar geen kinderen motte nemen, je ken toch wel voor je zelf zorgen zeker' die dicht ik een laag IQ toe en een intelligentie op het niveau van zijn fatsoensnormen.

Het 'schorriemorrie' zou mijn vader hen genoemd hebben. Helaas zitten dat soort nu overal, in alle lagen van de bevolking. In het landsbestuur, in de top van de zakenwereld, van de banken en van de zorginstellingen. Bij personeelszaken en achter het gemeenteloket. Tussen de politieagenten en de geestelijkheid. Van top tot bodem is de vruchtbare samenleving vermengd met het antisociale gif. Als er niet snel iets gebeurt aan het gebrek aan fatsoensnormen en het zakken van de intelligentieniveaus komt het niet goed met ons.

Ik hoop dus maar, samen met Lodewijk, dat het snakken naar intelligentie en fatsoen snel begint.




©Gavi Mensch
Maastricht, 20-11-2010


Naschrift: 31-10-2013

Helaas loopt het allemaal anders, onbeschoftheid is troef, morele grenzen zijn weggevallen, alles mag gezegd en gedaan.  Leugens verspreiden, bedreigen en het vernielen van zorgvuldig opgebouwde cv's, alles mag. Asscher heeft het m.i. opgegeven. Er is geen sprake meer van vertruien. Er is  veel vies ondergoed zichtbaar. Zogenaamd nette mensen spuwen hun gal op het net; het dient geen enkel sociaal doel, geen enkel doel whatsoever. We zijn drie jaar verder en 30 jaar teruggezet door een kleine groep oppervlakkige types, helaas voorkomend in alle lagen van de maatschappij.  Het wordt nu zaak om die narigheden bloot te leggen, het vieze ondergoed van deze en gene verplicht te laten wassen en de producenten van de stoom vuilspuiterij een tijdlang te isoleren. 

Zie ook:
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/3536464/2013/10/31/We-ondervinden-nu-dat-het-op-Twitter-en-Facebook-aan-beheersing-ontbreekt.dhtml


.