separeren

Berichten uit de psychiatrie


Iemand moet gesepareerd worden omdat hij niet benaderbaar is en uitermate onrustig doolt in zijn eigen belevingswereld, angstig is en geen medicatie wil. Omdat hij gefrustreerd is, omdat niemand ziet wat hij ziet, niemand begrijpt wat er in hem omgaat. Omdat hij stemmen hoort die hem dwingen om soms griezelige dingen te doen, beelden ziet die wij ons niet kunnen voorstellen. Zo angstig is, dat hij misschien wel iemand zou kunnen aanvallen of zichzelf bezeren. Die persoon moet in de isoleer, de separeer.

Wat vind ik hiervan? 
Tja, ik ben er niet voor om personen te isoleren zelfs minder als ze al angstig zijn, ik probeer ze liever terug te halen naar de realiteit ( die ook niet zo best is, maar wat minder angstig). Het woordje isoleercel bezorgt me huiveringen, isoleren is het afsnijden van het contact met de buitenwereld, extra afsnijden. En een cel? Voor straf of uit religieuze overwegingen? Non of misdadiger? De ene kiest voor een cel en moet dat zelf weten, de ander heeft straf verdiend volgens de rechterlijke macht. 

Maar mijn patiënt is ziek, in de war en angstig. Niet 24 uur per dag, maar bij vlagen.
Op de momenten dat hij even terug is van zijn bizarre reis, praat ik met hem, als hij dat wil. Of ik laat hem in ieder geval merken dat ik er ben voor hem als hij wil praten. Of ik houd, tegen alle regels in, even zijn hand vast; dat helpt heel vaak bij angstige mensen, menselijk contact, zonder meer. En ik leg op zachte toon uit wat ik denk te zien aan hem, spiegelend en vraag naar zijn gevoelens en zijn beleving op dat moment. Ik zeg nooit dat het onzin is wat hij ziet, wat weet ik daarvan? Ik probeer hem terug te krijgen naar het hier en nu. Door te vragen of hij iets eten wil, iets drinken, vertel hem dat het koud is buiten, soms vertel ik iets uit mijn dagelijks leven. Het doorbreekt mogelijk soms even de wanen.

Een enkele keer heb ik zelfs gevraagd aan patiënten of ze zich niet beter zou voelen in een aparte ruimte, veilig en rustig. Ik heb hen dan ook begeleid naar een separatieruimte, waar ze zich enkele uren en soms een dag vrij van achterdocht en prikkels konden slapen. Ze zijn vaak uitgeput. Maar dat waren uitzonderingen. De meeste patiënten hebben al eens een tijdje in de separeerruimte doorgebracht, meestal onder dwang. Dat samen met een soms starre en soms angstige houding van hulpverleners zorgt voor weerstand tegen het separeren.

Een enkele keer is een patiënt zo ver weg in zijn eigen waanwereld, dat separeren de enige oplossing nog is; soms maakt agressie separatie nodig, soms worden ze nog agressiever van separeren.
Helaas is er vaak alleen sprake van angst van en voor andere mensen, medepatiënten en medewerkers. Of erger nog, van personeelstekort! Of van slecht patiëntenbeleid. Of van het ontbreken van beleid.

Een één op één behandeling zou een uitkomst zijn, maar dat is kostbaar en de zorginstellingen hebben geen budget en dus ook geen personeel genoeg voor een dergelijke intensieve begeleiding. De zorgverzekeraars zeggen ook niet genoeg geld te hebben ( Wel voor de bonussen en topsalarissen, natuurlijk, die gaan vóór). Zorgverzekeraars moeten goed in de slappe was blijven zitten, dat is belangrijk; de patiënten vormen een bedreiging voor hun spaarpot. 

Besparen en bezuinigen is het motto; een paar angstige patiënten maken niet zó veel verschil, er moeten er meer op een afdeling, meer voor minder. En kan dat niet, nou die wachtlijsten zijn een leuke oefening voor het kweken van geduld. Waar draait het bij de verzekeraars nou toch om? Om geld toch? En om status en prestige, om de verdeling van het budget op een zo ludiek mogelijke manier? En toch niet om het verzekeren van goede zorg?

Ik word hier moedeloos, depressief en zelfs agressief van, maar heb het lef eens om me te separeren om die reden. Haal de reden van mijn agressie maar weg, dat lijkt me logischer en uiteindelijk goedkoper voor de zorgpremiebetalers en de patiënten onder hen.


©Gavi Mensch,
Heerlen, 12 -10-2009


 Update: er is nog niet echt veel veranderd in de psychiatrie, ga er maar eens kijken!  Mens tot mens wordt uit angst voor agressie weinig toegepast, helaas.
 http://zorgethiek.nu/kwestie-separeren/

Update 2-10-2015
http://www.ggznieuws.nl/home/separeren-helpt-niet-contact-wel/
.