4 Mei gaat nooit voorbij.

Dat ik geboren ben op Bevrijdingsdag komt omdat de dag daarvoor 4 mei was, Dodenherdenking. 

Wat moet het lastig zijn geweest om 7 jaar na dé oorlog op 4 mei met weeën te hebben gelopen. In het geval van mijn ouders hadden beiden de oorlogsnaweeën geprobeerd te versluieren met hard werken. Mijn vaders familiebedrijf was in de oorlog door de bezetter afgebrand en mijn vader had ondergedoken gezeten. 

Mijn moeders familie had geleden onder de angst voor ontdekking van de schuilruimte voor 8 onderduikers en de bergruimte voor de illegale krant in haar ouderlijk huis.

Mijn moeder verloor 5 jaar van haar leven door de oorlog. Er werd in haar adolescentie geen feest gemaakt, geen verjaardag gevierd. Er was nergens geld of ruimte voor. 

Ze leefde in angst elke keer dat een vrachtwagen de straat doorreed. Zij ging door de linie heen melk halen bij de boeren in de Biesbosch voor haar pasgeboren neefje. Op een fiets met houten banden, zonder eten in haar maag, met een roeibootje de rivier over waar de vijandelijke troepen op de loer lagen. En met datzelfde bootje ook weer terug, na uren fietsen en met de zo nodige melk. Ze was getraumatiseerd zoals zo velen. Maar daar klaagde je niet over, je leefde immers nog? Een keer heeft ze me verteld dat ze op bepaalde plekken in haar geboortestad niet meer kwam omdat ze daar mensen had zien vermoorden.

Onze leefruimte, zeker die van mij als enige dochter van vier kinderen, werd ernstig belemmerd door het oorlogstrauma van mijn moeder. Ze was bang, jaloers en vond mijn vrijheidsdrang vervelend en deed alles om dat te remmen.

Ik kon dan ook beter overweg met mijn vader, tenminste als mijn moeder niet in de buurt was. Mijn vader was een survivor, pittige persoonlijkheid, bedrijvig maar ook o zo boos op de bezetters. Ondergedoken vanwege zijn opgelopen tbc. Het overlijden van zijn vader in 1942. De verantwoording voor het bedrijf als jongste van vier kinderen. De heropbouw.

Zijn joodse vrienden en vriendinnen, allemaal met hun eigen verhaal, een vriendschap die voortleeft in de dochter van zijn joodse vriendin en mijzelf.

Mijn moeders familie, die zo veel te verhalen had, mijn grootouders met hun lessen in tolerantie en vergeven maar nooit vergeten. Mijn jeugd en die van mijn hele generatie is gelinkt aan een oorlog waarin miljoenen mensen omkwamen door Hitler en zijn opportunistisch populistische en blinde volgers. Aan de gevolgen en de verhalen.

Onrecht, jaloezie, wreedheid, gevangenschap, horror, concentratiekampen, treinen, vergassen, rechteloos, machteloos, reddeloos, stateloos, overheersing, ontwrichting, foltering, de lijst met nare woorden is te lang.

Het uitsluiten van mensen om hun geslacht, voorkeur, geloof, ras of huidskleur gaat maar door. En mijn buurman steunt zo'n uitsluiter. Omdat iemand de waarheid maar eens moet zeggen?

Welke waarheid? Die van het geschopte jongetje of van de over lijken gaande ambitieuze politicus? Die van het eeuwig zaligmakende 'iets' van ons? Een Indonesisch jongetje dat zijn haar verft omdat hij Arisch wil lijken? Om niet ooit opgepakt te worden door de volgende mensenhater wordt hij er zelf een?

Gaan we de vrouwen en de gays, de Roma en de Gitanos, de dikke en te dunne mensen, de gehandicapten (het peroxideding heeft daar ook al niets mee, zeer opmerkelijk) en alle mensen die geen Wilders, Agema of Teeven of Jansen e.d. heten het land uit gooien? De zieken zijn lastig, weg ermee? Socialisten worden gepiefpafpoeft? Iemand nog andere suggesties voor een opruiming?

Op 4 mei wens ik dat de PVV en de VVD niets anders te horen krijgen dan oorlogsellende uit 40-45, geen enkele zender zou iets anders moeten uitzenden, geen videotheek zou iets anders mogen verhuren, de radio stuurt interviews met oorlogsslachtoffers het land in afgewisseld door hele zware muziek. Iedereen die zich beweegt tussen 20.00 en 20.02 wordt opgepakt, zoals de republikeinen en eenzame eenlingen op '30aprildag'.  Gewoon maar een wens voor één dag.Een niet uitvoerbare wens.

Het beperken van vrijheid geldt te vaak voor de verkeerde mensen. En het kan ook niet bij de juiste mensen al was het alleen maar voor het goede (educatieve) doel.

Onze vrijheid is bevochten, bevochten maar nooit begrepen.

Er is geen vrijheid die gevolgd wordt. Slechts domheid wordt gevolgd door meningloze pretentieuze populisten die later claimen dat ze niet wisten, fascisten of pausen, dictators of priesters, moordenaars van kinderen of kinderlijk vertrouwen.

De nalatenschap van onoverkomelijke trauma's achterlatend willen ze geen dodenherdenking. In deze wereld is de achtervolging door haatzaaiers nog steeds gaande. Dichtbij en verder weg. Overal duikt het fascisme op. Een oorlogstrauma kun je niet wegbezuinigen, geen enkel trauma. Maar we gaan kinderen en zieken uitsluiten zeggen de baas en zijn gedogers. De vijand peutert niet aan de landsgrenzen, maar aan de grenzen van het fatsoen van de menselijkheid en de weldenkendheid. Blinde volgers hebben geleid tot massamoorden.

Op 4 mei herdenken wij de horror van de Tweede Wereldoorlog, van onze Nazislachtoffers, van de miljoenen doden die in die oorlog en erna nog vielen door de acties van Hitler en zijn gespuis. Nog niet alles is opgeruimd en opgeklaard. Zolang er nog een eenzame oude vrouw is die geen kinderen kon krijgen door experimenten van de nazi's, zolang een grote bevolkingsgroep een oorlogstrauma heeft, zolang blijft 4 mei de dag van de dodenherdenking.

Opdat het nooit meer gebeure, ook al loert het om de hoek.

@Gavi Mensch

 Nederland, 2-5-2013

En trots op de opname van deze column in Crescas: http://www.crescas.nl/site/home/