Paspoortperikelen
Of
Kafka in Dakar
Het
aangescherpte beleid van minister Verdonk van vreemdelingenzaken en de IND leid
tot volop commotie en verontwaardiging in ons land. Uitgeprocedeerde
asielzoekers moeten zonder pardon het land verlaten. Tragische ontwikkelingen.
De verblijfsvergunning, daar draait het allemaal om. In de praktijk is het een soort
geplastificeerd pasje, formaat creditcard, met een fotootje van de rechtmatige
eigenaar, en achterop de verblijfstatus en arbeidsbepalingen. Een kostbaar maar
tijdelijk bezit, dat steeds verlengd moet worden, want zo zijn de regels.
Ook
de Senegalese partner – al jaren legaal én getrouwd in Nederland - van journaliste Ellen van Ree kreeg een
schrijven van de IND op de deurmat. De inhoud: binnen 28 dagen vrijwillig het
land verlaten. Anders volgt uitzetting.
Reden: geen
geldig paspoort.
Zijn paspoort.
Mooi diepblauw van kleur met ingestanste goudkleurige letters en een fraai
wapen op de omslag. Binnenin uiteraard zijn personalia, dat leuke koppie ach
wat jong nog, zijn visa, met wat stempels van vakantielanden uit een recent
verleden. Met een geldigheidsdatum: juli 2003.
Hola, oplettendheid
is geboden. Want precies een maand eerder verstrijkt de geldigheidsdatum van
zijn verblijfsvergunning.
Als
buitenlander, in zijn geval Senegalees, van beider zijde tot volle tevredenheid
al jaren geleden netjes voor de wet gehuwd, bestaat de verplichting jaarlijks de
verblijfsvergunning verlengen. Anderen hebben geluk, verblijfsvergunningen
worden inmiddels voor meerdere jaren afgegeven.
Verlengen is jaar
in en jaar uit dezelfde procedure. Papieren rompslomp, poespas en regelwerk. Allebei
smuiks lachend de verklaring ondertekenen ter bevestiging dat je écht nog samen
bent. Kopieën van dit en van dat bijvoegen, de ziekenfondspolis niet vergeten,
en waar liggen toch die verdomde recente inkomensgegevens. Boekhouder bellen en
de jaarcijfers laten uitrekenen, alles keurig in een dikke envelop en voila…inleveren.
Oh ja, niet onbelangrijk detail, tevens een kopie van zijn geldige paspoort
bijsluiten.
Maar dat ding
zou in juli gaan aflopen! Geen nood: in februari 2003 tijdens onze vakantie in
Senegal maar een nieuw paspoort aanvragen. Dacht ik. En nam alles mee, van vrolijke pasfoto’s tot zijn
geboorteakte. Maar in Dakar besloot mijn man tot een andere actie. Tja, als je
de keuze hebt tussen fijn met je lang niet gezien zeg familie bijpraten na al
die jaren, of dagen van loket eerst van hot en dan vervolgens naar her gestuurd
te worden is het kiezen niet zo moeilijk. De oplossing leek hem paspoort
aanvragen op de ambassade. Op 23 maart 2003 reden wij naar Brussel. Gezellige
boel, handen schudden, nieuwtjes uitwisselen, bijkletsen, beetje wachten, nog
langer wachten, formulieren invullen, vingerafdrukken achterlaten,
pasfoto’s en 23 euro inleveren en klaar
is kees. Aanvraag ingediend. U hoort van ons.
Na verloop van
tijd gingen wij eens voorzichtig telefonisch informeren. Afrikanen koesteren over
het algemeen keurige omgangsvormen, dus was de toon beleefd en afwachtend. ‘Kunt
u mij misschien gaan vertellen wanneer ongeveer, ja ik wil niet lastig zijn, maar
mijn paspoort klaar kan zijn? Oh, dat weet u niet dan bel ik nog wel een ander
keertje terug’. Er waren veel andere keren.
Feit is dat om
onverklaarbare redenen de telefoon in Brussel bijna nooit wordt opgenomen.
Koffiepauze? Feestdag? Storing? Lunchtijd? En dat iedere dag???!!
Mijn man
tempert mijn ingesleten Hollandse turbogedrag. Hij irriteert zich aan mijn duw
en trekwerk, ik erger mij aan zijn afwachtende houding.
‘Morgen bel ik weer’ sust hij mijn
woordenstroom en zijn geweten, maar ja zijn tijd lijkt lekker Afrikaans van
elastiek en hier is de tijd een ongrijpbaar fenomeen dat altijd dringt.
Bovendien, de instanties piepen. De vreemdelingenpolitie maant ons schriftelijk
aan, dat zijn aanvraag voor een nieuwe verblijfsvergunning niet in behandeling
wordt genomen wegens het ontbreken van een geldig paspoort. En stellen een
ultimatum. Merci! Gaat ie regelen.
We bellen nog
eens. En weer. Opnieuw. Steeds worden we met een kluitje in het riet gestuurd, als
we al een mens aan de lijn krijgen.
In september
ben ik het goed zat. Wat nou na vijf maanden nog geen paspoort? Verklaar dat
maar eens. Tot grote hilariteit van mijn man schrijf ik met grote hanenpoten de
naam van de Senegalese president Wade, adres Dakar Senegal, op een envelop en
lik hem dicht. ‘Die komt toch nooit aan.’ smaalt hij betweterig. ‘Maakt me niet
uit, ik heb een keurige Franse brief geschreven en stuur brutaalweg een kopie
naar de minister van Binnenlandse Zaken en de ambassadeur in Brussel. We zullen
eens zien wat er gebeurt’.
Zowaar. Twee
dagen later: email! De ambassade verzoekt of hij even wil bellen.
Uiteraard, stantepede
en à la minuut. Hun nieuws is niks nieuws onder de zon: zijn aanvraag ligt bij
de autoriteiten in Dakar. Goed, we wachten af maar zijn al met al toch al
aardig wat maanden verder. Alweer ploft een brief van de Vreemdelingenpolitie
op de deurmat. Nieuwe datum ultimatum, dank u.
Wederom gaat een
aangetekend antwoord de deur uit: ‘we zijn er hard mee bezig, overmacht, een traag ambtelijk apparaat in Senegal, bijgesloten stuur ik u de correspondentie met de
Senegalese overheid, echt waar hoor, het antwoord van de president is als kopie
tevens bijgesloten en alstublieft langs deze weg verzoeken wij u geef nog wat
tijd en met heel veel hoogachting en vooral vriendelijk groet…’
Ik baal. Mijn
man is inmiddels zijn werk kwijt geraakt, sneu. Hij werkte daar met veel
plezier en was zo trots als een pauw op zijn allerlaagste
ziekteverzuimpercentage van het concern. Maar zijn werkgever besloot, hoe visionair,
tot géén contractverlenging. Inschrijven bij allerlei uitzendbureaus of
anderzijds solliciteren, zo weet inmiddels iedereen wel, heeft absoluut geen
zin. Waar je ook komt ze vragen terecht altijd: mogen wij een kopie paspoort en
tevens van de verblijfsvergunning. Beiden kan hij niet aantonen. Tant-pis.
Vrienden en
kennissen snappen er niets van. De ellende van asielzoekers wordt inmiddels
breed uitgemeten in de media, dit minuscule drama maken ze van dichtbij mee. Ze
lezen over traagwerkende instanties in het thuisland, papieren die niet boven
water komen. En mijn man moet
schaapachtig bekennen dat het in zijn geboorteland nog niet veel beter is. ‘Maar
jullie zijn toch getrouwd?’is de steeds terugkerende vraag. ‘Maakt niet uit,
regels zijn regels en zo is de wet’weet mijn echtgenoot. ‘Vraag de Nederlandse
nationaliteit aan!’ ‘Daarvoor heb je ook een geldig paspoort nodig’.
Dan ploft
zowaar in september een envelop met
veel postzegels en nog meer officiële stempels op de deurmat. Hoera, post voor
mij uit Senegal.Nieuwsgierig maak ik de bruine envelop open: een antwoord via
de persoonlijke secretaris van de president van Senegal. Drie weken later
alweer Senegalese post. Leg je boosheid neer op het bordje waar het thuishoort
en zie wat er gebeurt, was de intentie van mijn briefschrijfactie. Niks dus.
Zowel de
president als de minister leven in fraaie volzinnen op handgeschept papier met
onze situatie mee en hebben deze precaire situatie aan de verantwoordelijke
autoriteiten doorgespeeld. Wie die verantwoordelijken zijn mag Joost weten.
Wat een
fratsen allemaal, zal ik er een verhaal over gaan schrijven? Met als voorlopige
werktitel Kafka in Dakar?
Na zoveel
maanden staat inmiddels de KPN teller op wel 80 telefoontjes naar zowel Dakar
als Brussel. Nummer 81 laat mij van mijn stoel vallen van verbazing. Doodleuk
wordt meegedeeld dat alle papieren weer terug zijn in…Brussel.
Er klopt iets
niet met de ingeleverde geboorteakte van mijn man, of hij een nieuw exemplaar
wil inleveren. Zucht. Zet iemand maar eens aan het werk in Dakar, dat kost een
paar centen en héél misschien krijg je wat.
Neef Moussa
helpt ons uit de brand, voor een ‘kleine’ vergoeding wil hij die akte wel snel
gaan regelen. Hij faxt hem 3 weken later naar ons door, 10 minuten later faxen
wij het document van Amsterdam naar Brussel en een ambassadeklerk faxt de
kakelverse akte diezelfde middag linea recta terug naar…Dakar.
We wachten af
en staan met de rug tegen de muur. Ik ben ongeduldig, mijn man inmiddels een
beetje bang. Zijn hoogbejaarde vader is ernstig ziek geworden, stel je voor dat…Het
kriebelt, hij kan niet meer slapen. Want zijn liefste wens is zijn vader gaan
opzoeken. Maar het land uit? Dat kan niet. Vervolgens Nederland weer in? Kan al
helemáál niet!
Snelle navraag
bij de IND leert dat een tijdelijk in- en uitreisvisum niet verstrekt kan
worden. Reden: geen geldig paspoort.
Een nieuwe
poging richting Zuiden, we bellen maar weer eens met lood in de schoenen naar
België. Dit ‘toevallige’ telefoontje bezorgt mij bijkans een hartinfarct. Hij wordt
gesommeerd nieuwe pasfoto’s te sturen, de ingeleverde zijn niet geaccepteerd
want niet bruikbaar..’WAT?’schreeuw ik buiten zinnen. ‘Welke Stevie Wonder Ray
Charles kloon heeft jouw aanvraag 9 maanden geleden aangepakt en kon jou op
hetzelfde moment niet vertellen dat die foto’s onacceptabel zijn’.
Er rest hem
niet anders dan heel snel nieuwe pasfoto’s te laten maken. Kleur en zwart-wit,
we nemen geen risico. Met zwaar overbelichte portretjes komt hij terug, ook hij
wil het lot niet langer tarten door weer een afwijzing om wat voor een reden
dan ook te horen te krijgen.
Ook hij is deze
situatie spuugzat. Hij kan zijn zieke vader niet gaan opzoeken, hij kan en mag
niet werken, de uitnodiging om de kerstdagen bij vrienden in het buitenland
door te brengen moeten we afslaan. Met de stress, en de dagelijkse verveling
sluipt ook de armoede zijn leven in. Teren op de zak van zijn vrouw vindt hij
moeilijk, hij verdient het liever zelf. Huisman daarvoor is hij niet in de wieg
gelegd.
Ook ik zie de kwaliteit van ons leven achteruit hollen, het frustreert
me, al maanden permitteren wij ons geen sprankje luxe of eens lekker
ongegeneerd uit de band springen.
We zoeken
telefonisch een betrouwbare persoon met enige invloed in Dakar die –vanzelfsprekend
tegen een aantrekkelijk donatie - de
paspoortaanvraag een duwtje kan geven
En die vinden we, gelukkig.
Dagelijks
wordt de goede man als het ware telefonisch gestalkt, zijn taak is het bij de
autoriteiten in Dakar alle papieren traceren. Er zit beweging in, maar naar
mijn idee op slakkensnelheid.
De vreemdelingenpolitie heeft het dossier
inmiddels overgedragen aan de Immigratiedienst.
Fijn. Alweer aan aanmaning bij
de post.
Dan komt begin
februari 2004 een dikke envelop van de IND. Vellenvol geschreven tekst met als
strekking: geen geldig paspoort binnen termijn boven tafel getoverd dus of
meneer vrijwillig binnen 28 dagen het land wil verlaten. Vervolgens volgt: uitzetting.
Met ontzetting
lees ik de woorden. Hoe kan dat nou? Wordt zijn status dus van legaal illegaal?
De maandenlange pesterij van een vriend van hem - dat wordt mooi een enkele
reis Dakar ami - staat het daar gek genoeg ineens heel confronterend zwart op
wit. Niks humanitaire redenen om hem hier te houden, mijn huwelijk stelt dus
blijkbaar niets voor.
Na al die
maanden met stress en onmacht ontladen mijn traanbuizen zich, wat nou weer? Hij
kan bezwaar tegen de beslissing aantekenen. Een advocaat zoeken!
Nu is het alle
hens aan dek voor mijn gevoel. Na de telefonische belofte ook nog een hypermodern
mobieltje cadeau te doen aan de persoon in Dakar is het een goede vriend die
voor opluchting kan zorgen. Hij vertrekt al snel naar Dakar en tijdens zijn
weekje familiebezoek gaat hij zijn uiterste best doen voor mijn man. Ik ken
hem, hij heeft een gezond soort maling aan de Afrikaanse instanties, laat zich door
niks en niemand wegblaffen maar blaft zelfs een frequentie hoger en harder
terug. Bovendien heeft hij lokaal door zijn familiebanden veel invloed op hoog
niveau. Handig zo blijkt. Twee mannen aan de slag voor hem daar, wat een luxe…
Na een week
rinkelt de telefoon. ‘Ik heb je paspoort in mijn handen, kom me bij aankomst
alsjeblieft ophalen van Schiphol’. We staan er, al moeten we een Rolls Royce
huren!
Dit goede
nieuws brengt een spontaan applaus en vele rondjes teweeg in ons stamcafé, waar
iedereen al maanden intens meeleeft met deze bizarre paspoortperikelen.
Op Schiphol
pakt mijn schat zichtbaar opgelucht zijn nieuwe paspoort met beide handen aan
en draait het om en om. Wat is het mooi en glimmend en kijk eens niet langer
blauw maar groen van kleur. Wat is het kreng
duur geweest denk ik cynisch. Niet meer te tellen zoveel telefoontjes naar
België en Senegal, poststukken aangetekend versturen, mensen aan het werk
zetten in Dakar, en hoe financieren we hemelsnaam het toegezegde mobieltje, wat
is ook alweer het uurtarief van de advocaat plus nog eens gederfde inkomsten
van mijn man´s kant al die maanden. Hoofdrekenend kost het documentje inmiddels
boven de 12.000 euro schat ik.
Blij en trots laat manlief nog dezelfde dag de
advocaat kopieën maken om bij zijn bezwaarschrift te voegen. Klus geklaard,
operatie nieuw paspoort aanvragen is afgerond na exact 11 (!) maanden en 17
dagen.
Zijn laatste
daad gaat hem met zichtbaar genoegen af. Met een flinke grijns op zijn vrolijke
toet belt hij, met zijn kleinood in de hand, voor de laatste keer naar de ambassade.
‘Wij hebben
goed nieuws voor u, het paspoort komt over 3 weken met de diplomatieke post
mee.’ krijgt hij te horen.
Hij en ik
weten wel beter….
Ellen van Ree
Inmiddels
(april) zijn 2 maanden verstreken na indienen bezwaarschrift tegen uitzetting.
Geen reactie IND. Met andere woorden; nog steeds geen verblijfsvergunning en
geen zicht op werk….
All rights reserved 2006- 2013 Ellen van Ree
Gavi Mensch
Nederland BV, 2-5-2013
